1. Định nghĩa 

1. a Van an toàn là Van tự động xả một lượng môi chất (lỏng hoặc khí) để ngăn ngừa sự vượt quá áp suất an toàn đã xác định trước mà không có sự trợ giúp của nguồn năng lượng nào khác ngoài năng lượng của môi chất, và được thiết kế để đóng kín lại ngăn không cho xả thêm dòng môi chất sau khi đã khôi phục lại được điều kiện áp suất làm việc bình thường.

1.b Các loại van an toàn trên thị trường

Để hiểu hơn về kiểm định van an toàn, chúng ta cần hiểu được một vài cơ thông tin cơ bản về van an toàn. Có 2 loại van an toàn phổ biến là van trực tiếp và van gián tiếp.

+ Van an toàn trực tiếp

Là loại van được lắp đặt trực tiếp trên cổ chai, để bảo vệ chai khỏi các áp suất quá cao bên trong chai. Van này được kết nối trực tiếp với cổ chai và được kích hoạt bởi áp suất bên trong chai.

Có 3 loại van an toàn trực tiếp phổ biến là:

• Van cổng là loại van dạng đĩa có thể di chuyển để mở hoặc đóng dòng chảy. Được sử dụng phổ biến trong các hệ thống ống dẫn chịu áp lực cao.
• Van bi có một bóng cầu nằm trong thân van và quay trên trục vuông góc với chiều dòng chảy. Van bi thường được ứng dụng trong tắt mở nhanh.
• Van một chiều được thiết kế để chỉ cho dòng chảy đi theo một hướng duy nhất và ngăn chặn dòng chảy ngược lại, được sử dụng trong các hệ thống xả nước, xả khí, hay trong các bơm.

+ Van an toàn gián tiếp

Là loại van được lắp đặt trên các thiết bị khác, chẳng hạn như bình chứa hoặc đường ống, để bảo vệ chai khỏi các áp suất quá cao trong hệ thống. Loại van này được kích hoạt bởi áp suất bên trong hệ thống và được thiết kế để giảm áp suất và giữ cho áp suất giữa trong hệ thống ổn định.

Có 3 loại van an toàn gián tiếp cũng khá phổ biến:

• Van bướm có đĩa bằng kim loại được gắn trên trục và xoay quanh trục đó để điều khiển dòng chảy. Van bướm thường được sử dụng trong các hệ thống lọc và xử lý nước.
• Van màng dùng màng đàn hồi để điều khiển dòng chảy, sử dụng trong các ứng dụng y tế, thực phẩm và dược phẩm.
• Van khí nén sử dụng khí nén để điều khiển dòng chảy, ứng dụng trong các hệ thống công nghiệp tự động hóa.

1.c Lưu ý khi sử dụng van an toàn

Để thiết bị van an toàn hoạt động tin cậy và an toàn, độ chính xác hoàn hảo cần có công tác kiểm tra và thử nghiệm của chúng định kì một năm 1 lần và đối với các trường hợp.

– Trước khi đưa vào hệ thống làm việc

– Trong quá trình làm việc của thiết bị, trung bình mỗi năm 1 lần

– Khi thiết bị gặp sự cố trục trặc, hoặc hoạt động bất thường

2. Tiêu chuẩn kiểm tra và thử nghiệm van an toàn

Các quy chẩn, tiêu chuẩn kiểm định van an toàn là các quy định về các yêu cầu kỹ thuật, phương pháp thử nghiệm và đánh giá kết quả kiểm định của van an toàn để đảm bảo an toàn cho thiết bị áp lực và người lao động.

Một số quy chẩn, tiêu chuẩn về kiểm định van an toàn thường được áp dụng là:

• TCVN 7915-1:2009 (EN ISO 4126-1:2004): Thiết bị an toàn chống quá áp;
• Các tiêu chuẩn (TCVN), quy chuẩn về nồi hơi và thiết bị áp lực đang được áp dụng;
• API 527: Seat tightness of pressure relief valves;
• API RP 576 Inspection of Pressure Relief Devices;
• API RP 520 Parts I & II: Sizing, Selection, and Installation of Pressure Relief Devices;
• ASME Section IV: Heating Boilers;
• ASME Section VIII, Div. 1: Pressure Vessels;
• ASME Section XII: Transport Tanks;
• ASME B31.1: Power Piping;
• ASME B31.3: Process Piping.

3. Vì sao cần kiểm tra và thử nghiệm van an toàn?

• Đáp ứng yêu cầu luật pháp

Tại Việt Nam việc áp dụng QCVN là bắt buộc căn cứ vào QCVN: 01 – 2008/BLĐTBXH có ghi rõ  “5.1.2. Cấm người sử dụng nồi hơi, bình chịu áp lực đưa vào vận hành nồi hơi, bình chịu áp lực đã quá thời hạn kiểm định. Không cho phép sử dụng áp kế chưa được kiểm định hoặc đã quá thời hạn kiểm định; van an toàn không bảo đảm, mất niêm phong hoặc chưa được kiểm định hiệu chỉnh hoặc đã quá thời hạn kiểm định (đối với các van an toàn của bình chịu áp lực, bồn bể, chai làm việc hoặc chứa các môi chất độc hại, dễ cháy nổ mà không cho phép kiểm tra hoạt động của chúng thường xuyên).” 

Lưu ý QCVN: 01 – 2008/BLĐTBXH về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động nồi hơi và bình chịu áp lực của Bộ LĐTBXH ban hành từ năm 2008 trước thời điểm Luật số: 04/2011/QH13 về Luật đo lường của Quốc Hội ban hành. Do vậy QCVN: 01 – 2008/BLĐTBXH không thể hoàn thiện bằng.

Đồng thời khi đối chiếu Luật đo lường không có định nghĩa về kiểm định hiệu chỉnh, chỉ có định nghĩa “Kiểm định là hoạt động đánh giá, xác nhận đặc tính kỹ thuật đo lường của phương tiện đo theo yêu cầu kỹ thuật đo lường“. Căn cứ theo cấu tạo của van an toàn cũng như định nghĩa “là Van tự động xả một lượng môi chất (lỏng hoặc khí) để ngăn ngừa sự vượt quá áp suất an toàn đã xác định trước” ==> thì chữ kiểm định là không phù hợp

Vượt quá áp suất an toàn đã xác định trước đúng ở đây là một chuẩn đo lường. (Ví dụ: Van an toàn cài đặt 8,8 Bar mới xả áp xuất, tức là dưới 8.8 Bar thì van chưa xả tự động). ==> Tiếp tục đối chiếu Luật đo lường thì nhận thấy “Thử nghiệm là việc xác định một hoặc một số đặc tính kỹ thuật đo lường của phương tiện đo, chuẩn đo lường”

==> Do vậy dòng chữ kiểm định hiệu chỉnh tại QCVN: 01 – 2008/BLĐTBXH hiểu đúng có nghĩa là kiểm tra và thử nghiệm.

• Đảm bảo an toàn cho hệ thống

Kiểm định van an toàn sẽ giúp đảm bảo rằng van hoạt động đúng cách và có thể giảm áp suất đáng kể trong trường hợp áp suất quá cao, từ đó giúp bảo vệ hệ thống và người sử dụng.

• Bảo trì thiết bị

Kiểm định van an toàn giúp phát hiện các lỗi hoặc hư hỏng trên van và đưa ra các biện pháp khắc phục để duy trì và bảo trì hoạt động của thiết bị.

• Tiết kiệm chi phí

Việc kiểm định an toàn định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề về an toàn và tránh được những sự cố đáng tiếc có thể xảy ra. Việc thực hiện kiểm định sẽ giúp tiết kiệm chi phí bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống.

 4. Quy trình test van an toàn

Để đảm bảo chức năng và hiệu suất của van an toàn, cần thực hiện quy trình kiểm định van. Quy trình này bào gồm 4 bước chính sau:

 4.a Đánh giá trực quan

Đầu tiên, kiểm tra van bằng mắt thường để đánh giá tổng quan về tình trạng của van.

Xem xét các dấu hiệu của việc sử dụng lâu dài như mòn hoặc ăn mòn, vết nứt hoặc gỉ sét, bất thường trong hoạt động hoặc lắc lư khi van đóng hoặc mở. Đánh giá trực quan sẽ giúp xác định liệu van có cần phải thay thế hay không.

 4.b Kiểm tra thông số kỹ thuật

Kiểm tra thông số kỹ thuật của van an toàn để đảm bảo rằng van đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn an toàn và các yêu cầu đặc biệt của hệ thống.

Các thông số kỹ thuật cần kiểm tra bao gồm:

• Áp suất làm việc
• Áp suất bùng nổ
• Độ chính xác
• Kích thước và vật liệu.
• Canh chỉnh, thử nghiệm van an toàn

Sử dụng một bộ kiểm tra van chuyên dụng để kiểm tra và hiệu chỉnh van an toàn. Kiểm tra các phụ kiện kèm theo như vòi phun hoặc đồng hồ áp suất để đảm bảo chúng hoạt động tốt và đáp ứng yêu cầu của hệ thống. Kiểm tra xem van đóng/ mở chính xác và có mất mát áp suất nào không.

 4.c Thử kín van an toàn

Thử kín van bằng cách sử dụng khí nén hoặc chất lỏng để kiểm tra xem van có chặn chắn dòng chảy hoàn toàn không và có có phát hiện rò rỉ hay không. Kiểm tra này đặc biệt quan trọng để đảm bảo van đóng chặt và không gây ra bất kỳ rủi ro an toàn nào.

Sau khi hoàn thành các bước kiểm tra, nếu van an toàn không đáp ứng được các yêu cầu an toàn hoặc không hoạt động đúng cách, nó cần được sửa chữa hoặc thay thế. Nếu van an toàn đạt tiêu chuẩn an toàn và hoạt động tốt, nó có thể được chấp nhận và tiếp tục sử dụng.

Nếu quý doanh nghiệp đang có nhu cầu, mong muốn Kiểm tra và thử nghiệm van an toàn xin hãy liên hệ với Công ty CP Chứng nhận Chất lượng thiết bị Y Tế (CQM)

CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG NHẬN CHẤT LƯỢNG THIẾT BỊ Y TẾ (C Q M) với đội ngũ chuyên gia lâu năm trong ngành KiKiểm tra và thử nghiệm van an toàn tại các công trình công nghiệp và dân dụng tại Việt Nam. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ khách hàng toàn quốc, cũng như giảm chi phí.

         THÔNG TIN LIÊN HỆ TƯ VẤN DỊCH VỤ: 0914.377.734