1. Cấu tạo cáp thang máy
Cáp tải thang máy là cáp nối cabin và đối trọng để truyền lực dẫn động của máy kéo đến cả cabin lẫn đối trọng. Cấu tạo của cáp thang máy không quá phức tạp. Tùy theo từng loại thang máy mà cáp thang máy có kích thước khác nhau. Các loại đường kính cáp thông dụng là 8mm, 12mm, 14mm,…Đường kính của cáp không được nhỏ hơn 8mm.
2. Các loại cáp thang máy phổ biến hiện nay
Không phải loại thang máy nào cũng sử dụng cáp thang máy giống nhau. Tùy từng vào loại thang máy, mục đích sử dụng,… mà cáp sẽ được lựa chọn khác nhau. Các loại cáp thang máy được sử dụng phổ biến hiện nay là:
2.a Cáp thang máy tròn Cáp thép tròn bao gồm các loại sau:
- Cáp thép truyền thống: Loại cáp này có phần lõi bố được tẩm dầu. Trong quá trình vận hành, cáp sẽ tự tiết ra dầu bôi trơn để giảm ma sát kéo. Chính vì vậy, quá trình sử dụng phải đảm bảo châm dầu, bôi trơn cho cáp đầy đủ. Loại cáp này có nhược điểm là dễ bị mài mòn bởi bụi bẩn, áp lực của sợi cáp khi bị chèn vào bên trong và kéo ra khỏi rãnh kéo.
- Cáp thép phủ nhựa: Đúng như tên gọi, loại cáp này được phủ 1 lớp nhựa bên ngoài cáp. Ưu điểm của loại cáp này là khả năng kéo tải tốt hơn và linh hoạt hơn cáp truyền thống. Lớp ngoài cáp được phủ nhựa nên hạn chế bám bụi bẩn và tránh mài mòn.
2.b Cáp thang máy dẹt
Loại cáp này có ưu điểm là có độ bền bỉ tốt, trọng lượng nhẹ, tuổi thọ cao. Cáp dẹt giúp thang máy tránh được sự rung lắc trong quá trình vận hành và hạn chế ma sát.
3. Cấu tạo
Loại cáp thường được sử dụng nhất cho thang máy là cáp thép bện (cáp thép truyền thống). Loại cáp này được cấu tạo thành từ 6, 8 hoặc 9 sợi tao cáp. Các tao cáp được cấu tạo từ các sợi thép nhỏ có đường kính từ 0,2 – 3mm, thường tao cáp lại có 19, 21, 25 sợi. Cấu tạo phần giữa dây cáp thường là lõi thép hoặc lõi gai chứa dầu. Phần lõi này có thể làm cáp bện xuôi hoặc bện ngược. Lõi cáp phải là một trong các loại sau: sợi; thép; vật liệu composit trên nền thép, nghĩa là thép cùng với sợi hoặc thép cùng với polime; vật liệu phi kim loại, khác với sợi:
Cáp thang máy, cáp tròn một loại cáp bện thông thường
- Cáp lõi dù (lõi đay): Ký hiệu là FC – fibre core. Lõi cáp được làm từ sợi tự nhiên hoặc sợi tổng hợp. Loại này được sử dụng rộng rãi cho thang máy vì dễ dàng điều chỉnh theo hình dạng rãnh puly. Nhờ được tẩm dầu, cáp lõi dù có khả năng chống lại áp lực tiếp xúc với rãnh puly rất cao.
- Cáp lõi thép: Ký hiệu là IWRC. Lõi bằng kim loại có tác dụng hỗ trợ sức căng của các tao cáp riêng lẻ. Ngoài ra, cáp lõi kim loại có độ giãn thấp hơn so với cáp lõi đay ở cùng mức tải trọng.
Cáp có ký hiệu 8 x 19 – FC: có nghĩa là sợi cáp có 8 tao, mỗi tao có 19 sợi thép nhỏ, lõi đay.
Cáp có ký hiệu 9 x 21 – IWRC: có nghĩa là sợi cáp có 9 tao, mỗi tao có 21 sợi thép nhỏ, lõi thép.
4. Các câu hỏi thường gặp liên quan đến cáp thang máy
4.a Khi thang máy rơi liệu cáp có đứt được không?
Hệ thống cáp thang máy có cấu tạo rất chắc, gồm từ 4-7 sợi cáp và mỗi sợi cáp lại được cấu tạo lên từ rất nhiều sợi thép nhỏ được thiết kế chống vặn. Hai đặc tính quan trọng của cáp tải thang máy là:
- Khả năng dự phòng: nhờ khả năng này, nếu một trong các tao cáp riêng lẻ bị hỏng, các tao khác sẽ đảm nhận chức năng của cáp và vẫn hoạt động nhờ có sự tương tác giữa các tao.
- Khả năng phát hiện lỗi: có nghĩa là khả năng xác định tuổi thọ và mức độ mỏi khi uốn của cáp. Khi độ mỏi tăng lên, sợi thép bên ngoài bị đứt nhiều hơn nên bằng mắt thường cũng có thể xác định được tình trạng mòn cáp trước khi có lỗi nghiêm trọng xảy ra.
Vì vậy, nếu được lắp đúng định mức khuyến cáo về tải trọng và tốc độ, và được bảo trì bảo dưỡng thường xuyên thì cáp sẽ không thể đứt được. Thang máy đạt chuẩn, được kiểm định hoạt động rất an toàn, chưa có trường hợp nào bị rơi thang máy do đứt cáp. Những trường hợp đứt cáp thang máy chỉ từng xảy ra với các thang máy tự chế, không được kiểm định, không tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn, được thiết kế rất sơ sài để tiết kiệm chi phí. Những trường hợp rơi thang máy rất hiếm khác có thể là do lỗi bộ vượt tốc, lỗi phanh hoặc pully, hoặc do cáp bị mòn…chứ không phải do đứt cáp.
Hoặc đôi lúc khách có cảm giác thang bị tụt. Hiện tượng tụt thang trong quá trình đi từ tầng trên cùng xuống dưới cùng là do qua tầng bất kỳ, móng ngựa dừng tầng không đếm được tầng nên người đứng trong cabin mới có cảm giác bị tụt tầng, nhưng thang sẽ giảm tốc và về tầng gần nhất để dừng lại. Biệp pháp khắc phục là kiểm tra lại móng ngựa, kiểm tra lại giới hạn giảm tốc, kiểm tra lại kiếm cửa carbin có chạm doorlock không.
4.b Cáp thường bị lỗi gì?
Tuy nhiên, cáp tải thang máy có thể gặp các vấn đề sau:
- Cáp bị giãn: độ giãn của cáp phụ thuộc vào tần suất sử dụng thang và tải trọng thang. Nếu thang được sử dụng thường xuyên, đầy tải thì cáp sẽ bị giãn nhanh hơn thang ít sử dụng. Tại đây
- Cáp bị mòn: khi hoạt động kéo thang máy lên xuống, cáp sẽ trượt theo rãnh puly. Theo thời gian, lực ma sát do tiếp xúc giữa cáp và bề mặt rãnh puly khiến cáp tải bị mòn. Giải pháp hạn chế mòn cáp là thường xuyên kiểm tra rãnh puly xem để đảm bảo sự tương thích giữa puly và cáp. Các công cụ tiêu chuẩn từ tính và thước căn có thể giúp kiểm tra độ mòn trên các rãnh.
- Cáp bị khô dầu, gỉ sét: Đối với cáp lõi đay, lõi đay ở bên trong được tẩm dầu để bảo dưỡng cáp tải. Khi quá trình thang hoạt động với tần suất nhiều như ở chung cư thì sợi cáp tải phải chịu lực kéo lớn khi có tải bên trong thang, xiết chặt lõi đay bên trong sợi cáp khiến sợi cáp tiết ra dầu để bảo vệ cáp tải. Lâu ngày lượng dầu tiết ra nhiều khiến sợi cáp có hiện tượng vón cục và dính vào cáp. Song song bên cạnh đó thì dầu bảo quản bên trong lõi đay bị khô dần và đến khi tiết ra gỉ sét.
Công tác bảo trì hàng tháng có thể ngăn ngừa được những lỗi này trước khi có những lỗi nghiêm trọng hơn nữa xảy ra với cáp tải thang máy.
4.c Việc tra dầu có cải thiện được tình trạng khô dầu trong lõi đay không?
Việc tra dầu bảo dưỡng cáp chỉ kéo dài tuổi thọ của cáp tải 5 đến 10 tháng và chi phí dầu bảo dưỡng cáp tải đắt, ví dụ: thang máy 20 Stop, 2.5m/s, 5 sợi cáp phi 10 thì chi phí khoảng 5triệu/thang. Hơn nữa, việc tra thêm dầu bảo dưỡng vào cáp tải có thể gây hỏng cáp nhanh hơn vì hệ số trượt tăng lên.
4.d Khi nào phải thay thế cáp thang máy?
Dù sử dụng loại cáp thang máy nào thì việc kiểm tra chất lượng của cáp thang máy định kỳ vẫn là điều cần thiết để đảm bảo thang máy có thể vận hành ổn định, an toàn. Cáp thang máy cần phải được thay thế khi nhận thấy có những dấu hiệu sau đây:
- Theo tuổi thọ của cáp thang máy Sau 5 – 8 năm sử dụng, cáp thang máy cần được thay mới. Đây là thời gian ước tính cho độ bền của cáp thang máy. Sau thời gian sử dụng nhất định, cáp thang máy sẽ bị bào mòn dần. Tần suất sử dụng càng lớn thì cáp càng bị bào mòn nhanh. Chủ đầu tư cần dựa vào thời gian dùng thang máy và tần suất sử dụng để xác định thời gian thay thế cáp thang máy. Tại đây
- Về độ mòn của cáp Cần phải định kỳ ( hàng tháng) đều đặn kiểm tra dây cáp nhằm phát hiện những chỗ bị đứt, mòn, biến dạng … Nếu đường kính của cáp giảm từ 6% trở lên so với đường kính danh định thì phải thay thế. Theo TCVN 7550:2005 “ Cáp thép dùng trong thang máy – Yêu cầu tối thiểu”
- Một số dấu hiệu bằng mắt thường Cáp thang máy cần được thay thế khi bằng mắt thường có thể phát hiện cáp thang máy xuất hiện tình trạng hao mòn trắng. Các sợi cáp nhỏ không bện chặt mà tưa ra. Khi nhận thấy các dấu hiệu trên bằng mắt thường cho thấy chất lượng cáp đã suy giảm khá nghiêm trọng và cần phải thay mới ngay để đảm bảo an toàn.
- Thang máy có dấu hiệu bất thường khi vận hành Các dấu hiệu mang tính bất thường trong quá trình sử dụng thang máy cần được lưu tâm đặc biệt. Theo đó, nếu thang máy hay gặp phải các trường hợp như: rung lắc, phát ra tiếng động của cáp khi hoạt động, dừng tầng không chính xác,… thì cần được kiểm tra toàn diện. Các dấu hiệu đó có thể báo hiệu cáp tháng máy hoặc các bộ phận khác đã hoạt động không đúng cách và cần được sửa chữa hoặc thay mới.
Nếu quý doanh nghiệp đang có nhu cầu, mong muốn kiểm định lần đầu/định kỳ cũng như bảo trì, bảo dưỡng thang máy, bãi đỗ xe tự động hoặc các thiết bị nâng nói chung xin hãy liên hệ với Công ty CP Chứng nhận Chất lượng thiết bị Y Tế (CQM)
CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG NHẬN CHẤT LƯỢNG THIẾT BỊ Y TẾ (C Q M) với đội ngũ chuyên gia lâu năm trong ngành tư vấn lắp đặt, bảo trì, đánh giá và kiểm định thang máy tại Việt Nam. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ khách hàng toàn quốc, cũng như giảm chi phí.
THÔNG TIN LIÊN HỆ TƯ VẤN DỊCH VỤ: 0914.377.734
